Formy finansowania małych i średnich przedsiębiorstw

Kapitał stosowany do sfinansowania majątku przedsiębiorstwa i jego rozwoju można generalnie podzielić na kapitał własny i obcy. Kryterium ich wyodrębnienia jest pozycja prawna dawcy kapitału. Innym kryterium podziału kapitału jest źródło pochodzenia w stosunku do przedsiębiorstwa. I w tym zakresie będziemy stosować określenia: kapitał wewnętrzny i zewnętrzny. Kapitał własny powinien stanowić główne źródło finansowania przedsiębiorstw. Może on mieć charakter wewnętrzny w stosunku do przedsiębiorstwa, jak i zewnętrzny. Głównym źródłem wewnętrznym w dobrze funkcjonującym przedsiębiorstwie powinna być zawsze nadwyżka finansowa, składająca się z wyniku finansowego netto danego okresu oraz amortyzacji odpisanej w danym okresie. Zysk netto wygospodarowany przez przedsiębiorstwo jest uważany za podstawowe źródło finansowania przedsiębiorstwa. Osiąganie zysku przez przedsiębiorstwo w efekcie sprzyja podnoszeniu jego wartości rynkowej. Finansowanie aktywów z zysku wzmacnia niezależność gospodarczą oraz zdolność kredytową firmy. Przedsiębiorstwo, które jest w stanie generować wyższe zyski jest postrzegane przez otoczenie jako pewna instytucja. Rozszerza w ten sposób możliwości uzyskiwania dodatkowych, zewnętrznych źródeł na finansowanie rozwoju od potencjalnych kapitałodawców. Drugim źródłem wewnętrznym, składającym się na generowaną w przedsiębiorstwie nadwyżkę finansową jest amortyzacja. Tworzone fundusze z odpisów umorzeniowych mogą być wykorzystywane na dodatkowe lub odtworzeniowe inwestycje. Amortyzacja bowiem, ze względu na swój szczególny charakter, odzwierciedlający krążenie wartości w przedsiębiorstwie, spełnia następujące funkcje: umorzeniową, kosztową oraz finansową. Rozmiary tego źródła kapitału wewnętrznego zależą przede wszystkim od wielkości majątku trwałego przedsiębiorstwa oraz od stosowanych metod ustalania odpisów amortyzacyjnych. Polityka amortyzacyjna przedsiębiorstwa dotyczy rozłożenia kosztów zużywania się środków trwałych oraz gromadzenia funduszy na zakupy nowych składników majątku trwałego. W praktyce funkcjonowania przedsiębiorstw problem amortyzacji oraz jej wykorzystania, jako źródła finansowania przedsiębiorstw jest uregulowany określonymi normami prawnymi. Pozostałe źródła wewnętrzne, które mogą powstawać w przedsiębiorstwie wiążą się z przekształceniami w sferze majątku posiadanego przez przedsiębiorstwo, jak i w sferze kapitałów w nim występujących. Taka możliwość uzyskania środków finansowych ze źródeł wynikających z przekształceń w strukturze majątku polega z reguły na sprzedaży zbędnych pozycji tegoż majątku, nieefektywnie wykorzystywanych. Kolejnym wewnętrznym źródłem kapitału w funkcjonującym przedsiębiorstwie może być uwalnianie kapitału poprzez przyspieszanie rotacji majątku obrotowego. Jest to możliwe np. w ramach podejmowania działań sprzyjających aktywizacji sprzedaży zapasów w celu szybszego odzyskiwania zaangażowanych środków finansowych; prowadzenia odpowiedniej polityki w sprawie regulowania należności (krótsze terminy, wyższe rabaty za płatność gotówkową itp.); prowadzenia określonej strategii w zakresie logistyki, sprzyjającej minimalizacji kosztów transportu, magazynowania, konfekcjonowania itp. Następnym źródłem finansowania wewnętrznego są specjalne rezerwy tworzone w przedsiębiorstwie. W praktyce rezerwy środków finansowych, służące finansowaniu majątku, mają swe źródło w działaniach firmy neutralizujących skutki ponoszonego ryzyka. Rezerwy zwykle gromadzone są z tytułu ryzyka wynikającego z bieżącej obsługi wszelkiego rodzaju płatności. Stanowią one koszty kalkulowane na podstawie danych z co najmniej trzech lat i dotyczących strat nadzwyczajnych w przedsiębiorstwie. Ich uwzględnienie w rachunku całkowitych kosztów daje gwarancję utrzymania płynności finansowej przedsiębiorstwa w przypadku wystąpienia zjawisk losowych. Kapitały własne, ale mające charakter zewnętrzny w stosunku do przedsiębiorstwa, tworzą wkłady własne właścicieli czy udziały wspólników. Z przyjęcia kapitału własnego do firmy nie wynikają w przyszłości jakiekolwiek obligatoryjne, prawne zobowiązania wypłaty. Wpływa to dodatnio na płynność finansową przedsiębiorstwa - nie ma potrzeby wypłaty kapitałów i odsetek, jak to ma miejsce w przypadku korzystania z kapitałów obcych. Specyficzną formą pozyskania kapitału własnego w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw jest finansowanie w oparciu o venture capital. Istotą tego typu finansowania jest udostępnienie firmie w fazie np. poprzedzającej wprowadzenie nowego produktu na rynek nieoprocentowanego kapitału. W efekcie możliwe jest szybkie wdrożenie innowacji i wypełnienie luki rynkowej oraz uzyskanie satysfakcjonujących dochodów. Spółki venture capital ograniczają swoje ryzyko poprzez dywersyfikację udziałów w różnych przedsięwzięciach innowacyjnych, tym samym licząc na różne z nich dochody. Klasyczna forma venture capital opiera się na łańcuchu trzech podmiotów. Jest to: przedsiębiorstwo innowacyjne, spółka venture capital i pierwotni dawcy kapitału. Spółki venture capital kojarzą dwa pozostałe ogniwa tego typu finansowania, jak i pełnią funkcje doradcze i informacyjne dla obu stron. Zalety tego typu finansowania skłaniają wiele firm do korzystania z tej formy pozyskiwania kapitału, również na polskim rynku. Kapitał obcy jest przeważnie dodatkowym źródłem finansowania działalności i rozwoju przedsiębiorstwa. Niejednokrotnie, w sytuacjach niewielkich wewnętrznych zdolności akumulacyjnych przedsiębiorstwa może jednak stanowić główne źródło umożliwiające sfinansowanie zaplanowanych przedsięwzięć inwestycyjno-rozwojowych. Generalnie, ze względu na okres wymagalności kapitału obcego, można go podzielić na długoterminowy (najczęściej okres spłaty wynosi powyżej jednego roku) i krótkoterminowy (spłata w okresie do jednego roku). Głównym źródłem kapitału obcego wykorzystywanym w finansowaniu MSP są kredyty bankowe, zarówno długoterminowe, jak i krótkoterminowe. Jednak przedsiębiorstwa tej grupy znajdują się w dużo gorszej sytuacji, jeśli chodzi o uzyskanie kredytu, niż duże podmioty gospodarcze. Wynika to przede wszystkim z faktu zwiększonego kosztu pozyskania kredytu bankowego, wymaganych zabezpieczeń, konieczności przedstawiania szczegółowych informacji ekonomiczno-finansowych. Te czynniki zwiększają ryzyko kredytowania MSP przez sektor bankowy, co blokuje dostęp do tego instrumentu finansowania dla większości małych firm. Na ryzyko to składają się następujące elementy, występujące nie tylko w Polsce, ale również w krajach Unii Europejskiej: niedostateczny zakres dostępnych informacji ekonomiczno-finansowych, dostarczanych bankom; mały wolumen kapitału własnego, który jest zainwestowany w dany podmiot; problemy związane z utrzymaniem płynności finansowej; wysoki wskaźnik bankructw i upadłości występujący właśnie w sektorze MSP; spekulacyjny charakter wielu podmiotów; dużo większa skłonność do ryzykownych przedsięwzięć niż w dużych przedsiębiorstwach; słabe zabezpieczenia kredytowe oferowane bankom. Wszystko to sprawia, iż małe i średnie firmy mają ograniczone możliwości pozyskiwania kapitałów zewnętrznych drogą kredytów bankowych, bowiem stanowią trudnych klientów dla instytucji finansowych. Jednak pogłębiająca się konkurencja w sektorze bankowym wymusza na bankach stosowanie atrakcyjnych ofert w zakresie kredytów skierowanych do coraz szerszego kręgu podmiotów gospodarczych. Z tego też powodu wzrasta rola kredytu bankowego jako źródła zewnętrznego finansowania właśnie w sektorze MSP. Kolejnym instrumentem długoterminowego finansowania, aczkolwiek dość specyficznym, mogą być fundusze poręczeniowe. Poręczenia są instrumentem pośredniego zaspokajania potrzeb kapitałowych przedsiębiorstwa. Instytucja udzielająca poręczenia ułatwia firmie dostęp do kredytów i pożyczek bankowych, przyjmując na siebie gwarancję spłaty udzielonych kredytów, w razie niewypłacalności przedsiębiorstwa. Poręczenia są zatem dogodną formą uwiarygodnienia kontrahenta nie posiadającego własnych zabezpieczeń dla pozyskiwanego kredytu. Fundusze poręczeniowe zmniejszają ryzyko finansowania firmy, ponadto pomagają w tworzeniu jej historii kredytowej, a bankom ułatwiają dostęp do informacji o danym podmiocie gospodarczym. Coraz bardziej powszechnym w gospodarce rynkowej źródłem finansowania inwestycji podejmowanych w przedsiębiorstwach jest leasing. Popularność tej formy finansowania obcego w praktyce, mimo dość znacznych kosztów, wynika z faktu, że firmy nie dysponując własnymi środkami finansowymi na inwestycje oraz mając trudności w uzyskaniu kredytów bankowych, mogą skorzystać z umowy leasingu. Nie są w niej wymagane praktycznie żadne zabezpieczenia, bowiem właścicielem przedmiotu leasingu pozostaje w trakcie umowy leasingodawca. W warunkach ostrej konkurencji panującej między przedsiębiorstwami, leasing umożliwia wdrażanie nowych technik i technologii rokujących wysoką efektywność. Nie inwestując własnych kapitałów leasingobiorca ma możliwość podejmowania szybkich decyzji rozwojowych i realizacji nieprzewidzianych inwestycji. Stosowanie leasingu ma również tę pozytywną cechę, iż nie ma wpływu na ocenę zdolności kredytowej firmy, gdyż operacja leasingowa nie figuruje w bilansie jako zobowiązanie. Reasumując, leasing w przedsiębiorstwie spełnia następujące funkcje: stanowi instrument finansowania potrzeb inwestycyjnych przedsiębiorstwa; sprzyja prowadzeniu procesów inwestycyjnych przy minimalnym początkowym zaangażowaniu środków własnych; ułatwia dostęp do środków produkcji przy braku własnych zasobów kapitałowych; sprzyja zmniejszeniu ryzyka inwestycyjnego; daje możliwość uzyskania oferty leasingowej dopasowanej do indywidualnych oczekiwań; zwiększa elastyczność działania, innowacyjność oraz konkurencyjność firmy; daje również możliwość swobodnego kształtowania wysokości, jak i rozkładu w czasie opłat leasingowych, uwzględniających możliwości płatnicze firmy; sprzyja zwiększeniu płynności finansowej przedsiębiorstwa, uzyskiwaniu korzyści bilansowych oraz podatkowych. Kolejna, specyficzna forma wykorzystywania długoterminowych źródeł kapitału to umowa franchisingu, traktowana jako substytucyjne źródło finansowania rozwoju przedsiębiorstwa. Dawcą w tej umowie jest z reguły firma znana na rynku, o ugruntowanej pozycji, która firmuje działalność niezależnego biorcy. W myśl tej umowy biorca ma możliwość uzyskania know-how w zakresie sposobów i określonych procedur zarządzania. Zwykle też biorca uzyskuje wyłączność swego działania na określonym terenie, co oznacza dodatkowe wzmocnienie pozycji na rynku wobec konkurencji. Za ww. możliwości biorca wnosi różnego typu opłaty. Dla strony - dawcy te opłaty franchisingowe mogą stanowić określone źródło kapitału, niekiedy dość znaczące, jeśli występuje kilkunastu lub kilkudziesięciu biorców. Dochody te w określonych warunkach rynkowych mogą rzeczywiście tworzyć dodatkowe źródła środków finansowych wykorzystywanych czy to dla poprawy bieżącej kondycji finansowej firmy, czy też dla akumulacji nadwyżek na finansowanie rozwoju. Oczywiście, by móc skorzystać z tego źródła finansowania trzeba mieć bardzo dobry pomysł na działalność gospodarczą, zdobyć uznanie na rynku, wzbudzać zainteresowanie u potencjalnych biorców skalą osiąganych sukcesów gospodarczych. Dla aktywnych oraz dynamicznych firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw umowa franchisingu może stanowić zatem określoną strategię rozwoju, jak i źródło konkretnych, bieżących dochodów, aczkolwiek raczej nie jest to źródło łatwo dostępne i o szerokim zasięgu. Kolejnym źródłem długoterminowego finansowania przedsiębiorstw mogą być obligacje. Obligacja jest papierem wartościowym, w którym wystawca, czyli jej emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do spełnienia określonych świadczeń w ustalonym z góry terminie. Świadczenia te mogą mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Świadczenie pieniężne polega na zwrocie pożyczki wraz z należnymi odsetkami. Świadczenia niepieniężne mogą przybierać bardzo różną formę. Mogą one polegać m.in. na przyznaniu właścicielowi obligacji (wierzycielowi) prawa: do udziałów w przyszłych zyskach emitenta; do zamiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem tych obligacji (są to obligacje zamienne); pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji spółki - emitenta (są to obligacje z prawem pierwszeństwa). Obligacja jest dogodnym instrumentem pozyskiwania kapitału do przedsiębiorstwa, ale zdecydowanie dostępnym jedynie dla dużych firm, o znaczącym potencjale i znanych na rynku. Pożyczka taka może być bowiem zaciągana u wielu wierzycieli, na bardzo długie okresy i bez limitów koncentracji kapitału - w odróżnieniu od kredytów bankowych.

... to tylko krótki opis tematu

Jeżeli zainteresował Państwa ten lub inny temat - możemy przygotować
indywidualną propozycję planu (konspektu) wyłącznie dla Państwa

Dla Państwa wygody jesteśmy dostępni 7 dni w tygodniu.
Jeśli macie Państwo jakieś pytania lub wątpliwości, prosimy o kontakt z nami w sposób najbardziej dla Państwa odpowiedni.

ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z PROPOZYCJĄ INNYCH TEMATÓW KLIKNIJ PONIŻEJ

STRONA GŁÓWNA PRZYKŁADOWE TEMATY FORMULARZ KONTAKTOWY

https://www.mkpublikacje.pl mk@mkpublikacje.pl Tel.: +48 664 600 900