Polityka regionalna Unii Europejskiej

Zakończenie zimnej wojny postawiło europejską społeczność międzynarodową przed obiektywną koniecznością budowy nowego ładu politycznego tworzącego klimat wzajemnego zaufania, zapewniającego poczucie bezpieczeństwa, stabilizację, rozwój demokracji i pogłębienie współpracy międzynarodowej, w tym także rozwijania różnych form więzi transgranicznej i międzyregionalnej. Potrzeba kontaktów między ludźmi zamieszkującymi sąsiadujące tereny jest tak naturalna, że jej początków należy szukać u źródeł ludzkości. Zyskuje ona specyficzny charakter, gdy obszary przedziela granica państwowa. Przebiega często przez kulturowo i ekonomicznie podobne obszary, o więziach społecznych niejednokrotnie silniejszych niż państwowe, stwarzając poczucie sztucznego rozdzielenia społeczności je zamieszkujących. Regiony graniczne i transgraniczne spełniają wzdłuż granic rolę pomostów, stwarzając szansę rozwoju gospodarczego tych obszarów: Porozumienie regionów przygranicznych o współpracy transgranicznej określa się zazwyczaj mianem euroregionów. Nie jest to jednak oficjalnie przyjęta nazwa. Wśród funkcjonujących obecnie w Europie porozumień o współpracy transgranicznej tylko w kilku przypadkach w skład nazwy wchodzi określenie euroregion. Pojęcia euroregionu używa się w odniesieniu do dowolnej współpracy przygranicznej na płaszczyźnie społecznej, gospodarczej, kulturalnej pomiędzy dwoma lub większą liczbą państw i ich władzami lokalnymi. Euroregion stanowi ograniczony geograficznie obszar składający się z części terytorium państw, które zgodziły się na koordynowanie swych działań w różnych dziedzinach, przy poszanowaniu prawa wewnętrznego. Cechą charakterystyczną takich związków jest forma instytucjonalizacji współpracy transgranicznej. Między władzami lokalnymi poszczególnych krajów istnieje szeroka możliwość koordynacji działań, podejmowania wspólnych przedsięwzięć, rozwiązywania sytuacji konfliktowych i zapobiegania im zanim się ujawnią, bez potrzeby angażowania się władz centralnych danego kraju. Integracja obszarów pogranicza w ramach struktur euroregionalnych polega na podejmowaniu wspólnych przedsięwzięć będących w interesie obu stron. Respektowanie celów i korzyści każdej ze stron na zasadzie równorzędnego partnerstwa to cel polityki euroregionalnej. W strukturach euroregionów wiele uwagi poświęca się ukształtowaniu form i tworzeniu instytucji oraz swoistej demokracji transgranicznej, która zapewni równoprawność partnerów niezależnie od ich siły ekonomicznej i znaczenia politycznego. Unia Europejska uznaje aktywność euroregionów za jedną z podstawowych formuł polityki regionalnej w Europie oraz drogę włączania nowych państw w struktury zintegrowanej Europy. Euroregiony na pograniczach polskich postrzegane są jako laboratorium pogranicza; tu może się sprawdzić polska inwencja i umiejętność współpracy międzynarodowej na najniższym poziomie struktur organizacyjnych na małych obszarach. By współpraca układała się harmonijnie oraz efektywnie, musi dojść do współdziałania władz lokalnych, regionalnych i centralnych zainteresowanych stron, po przełamaniu uprzedzeń i stereotypów. Idea powoływania euroregionów wiąże się z założeniem, że służą one zdobywaniu doświadczeń przed przystąpieniem do szerszej integracji europejskiej. W Polsce euroregiony są zjawiskiem nowym (najstarszy Euroregion "Nysa" może się poszczycić zaledwie sześcioletnim stażem). Punktem wyjścia jest tutaj analiza uwarunkowań i mechanizmów funkcjonowania euroregionów. W licznych opracowaniach spotyka się pojęcie "strefa", "obszar", "region", które traktowane są niejednokrotnie jako synonimy. Zatem istotne znaczenie ma jednoznaczne określenie tych pojęć. Taką próbę podjęli na przykład autorzy publikacji, pt. Rozwój regionalny w procesie transformacji, Warszawa 1996, Informacyjno-infrastrukturalne uwarunkowania współpracy transgranicznej. Euroregion Bug, t. 2, red. tomu, A. Miszczuk, R. Wiśniewski, Lublin 1996. Przyjmuje się na ogół założenie, że euroregion jest określonym geograficznie obszarem obejmującym pogranicze dwóch lub więcej państw, którego lokalne społeczności podejmują współpracę w różnych dziedzinach. Wymiana gospodarcza, handlowa, współdziałanie w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego i swobodne przemieszczanie się ludności mają ważne znaczenie dla rozwoju obszarów przygranicznych. Idea takiej współpracy narodziła się w Europie Zachodniej. Pierwotnym impulsem do tworzenia euroregionów były czynniki polityczne. Zasadniczym celem nawiązywania współpracy transgranicznej było łagodzenie antagonizmów między narodami i niwelowanie ich skutków. Polityka regionalna prowadzona jest obecnie niemal we wszystkich krajach. Powstała ona i rozwinęła się w krajach europejskich pod wpływem przesłanek i uwarunkowań o charakterze międzynarodowym. Wynika to z występowania w świecie coraz silniejszych tendencji integracyjnych, które stwarzają potrzebę rozwiązywania różnych problemów społeczno-gospodarczych w drodze współdziałania rządów oraz władz regionalnych i lokalnych. Równocześnie powoduje to umiędzynarodowienie wielu problemów regionalnych i podejmowanie ich realizacji przez organizacje międzynarodowe. Od wielu lat również EWG (obecnie UE) prowadzi politykę rozwoju regionalnego. Stanowi ona element wspólnej polityki rolnej. Polityka ta podlega jednak w tej organizacji procesowi bezustannych zmian i dostosowań. Z perspektywy można stwierdzić, że w okresie ponad dwudziestu lat systematycznie rośnie znaczenie polityki rozwoju regionalnego w UE. Szczególnie jednak rola polityki regionalnej zwiększyła się, po jej zreformowaniu, w połowie lat osiemdziesiątych. Wówczas to bowiem polityka regionalna stała się w krajach Unii jednym z głównych narzędzi przemian strukturalnych i równocześnie kluczowych sfer działalności interwencyjnej. Stąd doświadczenia Unii w zakresie polityki rozwoju regionalnego są, z wielu względów, niezmiernie istotne dla naszego kraju. Obiektywną prawidłowością procesu transformacji w poszczególnych krajach, w tym i w Polsce, jest, jak wykazuje doświadczenie, wzrost wszelkiego rodzaju zróżnicowań, w tym także regionalnych. Stwarza to konieczność opracowania w naszym kraju rozwiązań systemowych w sferze polityki rozwoju regionalnego. Poznanie kierunków zmian polityki regionalnej w UE, stosowanych w ramach tej polityki instrumentów finansowych, sukcesów i porażek pozwoliłoby na umknięcie, przy ich opracowywaniu, błędów popełnionych w tym ugrupowaniu w trakcie prowadzenia tej polityki. Polska od 1994 roku stała się krajem stowarzyszonym z Unią i podjęła starania o członkostwo w tej organizacji. Uzyskanie członkostwa będzie wymagało dostosowania polskiej polityki regionalnej do standardów obowiązujących w Unii. Polityka ta winna bowiem stać się kompatybilna z rozwiązaniami stosowanymi w tej organizacji. Dotyczy to m.in. stosowanych instrumentów i różnego typu instytucji wspierających rozwój regionalny, dokumentów (plany regionalne i projekty inwestycyjne) oraz procedur funkcjonujących w tej dziedzinie itp. Dostosowanie polskiej polityki regionalnej do obowiązujących w Unii standardów nie jest jednak możliwe bez poznania rozwiązań systemowych w sferze tej polityki stosowanych w ramach tego ugrupowania. Idea współpracy transgranicznej zaowocowała w Polsce wzmożoną "aktywnością euroregionalną". Na trzech pograniczach funkcjonują już w różnym stopniu intensywności i efektywności euroregiony powołane na podstawie umów między władzami lokalnymi o współpracy transgranicznej. W długotrwałym i trudnym procesie budowania zjednoczonej Europy kształtują się nowe zasady postępowania w stosunkach wzajemnych i nowe reguły współpracy międzynarodowej. Są one uwarunkowane różnymi interesami politycznymi i ekonomicznymi. Z samego założenia mają służyć uzyskiwaniu korzyści w wyniku zbiorowego współdziałania ponad granicami państwowymi. Przy zachowaniu tożsamości narodowej i odrębności wynikających z odmiennych struktur prawno-organizacyjnych społeczności pogranicza, podejmując współpracę, zdobywają doświadczenia przydatne w procesie integracji i włączania Polski do procesu jednoczenia Europy.

... to tylko krótki opis tematu

Jeżeli zainteresował Państwa ten lub inny temat - możemy przygotować
indywidualną propozycję planu (konspektu) wyłącznie dla Państwa

Dla Państwa wygody jesteśmy dostępni 7 dni w tygodniu.
Jeśli macie Państwo jakieś pytania lub wątpliwości, prosimy o kontakt z nami w sposób najbardziej dla Państwa odpowiedni.

ABY ZAPOZNAĆ SIĘ Z PROPOZYCJĄ INNYCH TEMATÓW KLIKNIJ PONIŻEJ

STRONA GŁÓWNA PRZYKŁADOWE TEMATY FORMULARZ KONTAKTOWY

https://www.mkpublikacje.pl mk@mkpublikacje.pl Tel.: +48 664 600 900